DEFENDE O MONTE PITUCO (Pornedo)

En abril de 2010, DEFENDE O MONTE PITUCO dirixiuse por primeira vez ao alcalde socialista Francisco Veiga para pedirlle unha entrevista formal na que poder obter información directa sobre o proxecto de construcción dun polígono industrial nesta zona da parroquia de San Xulián e para expoñerlle os motivos polos que este colectivo veciñal considera que non é unha decisión acertada. Esa solicitude reiterouse, sen éxito -mesmo, grazas a Marinenses Independentes, a través dunha pregunta en sede plenaria- en numerosas ocasións. Un ano e tres meses despois, a petición de DEFENDE O MONTE PITUCO por fin foi satisfeita. Xa non polo arrogante do señor Veiga, que agora ocupa merecidamente o banco da oposición, senón pola súa sucesora na Alcaldía, a popular María Ramallo, que non só accedeu a escoitar, senón tamén a “xogar en campo alleo”, a pé de monte. E así foi como este martes 26 se achegou ata o Monte Pituco acompañada polos concelleiros Ramiro Gestido (medio rural), Pablo Novas (parroquias do rural) e Beatriz Rodríguez (cultura). Máis alá das consideracións que teñan a nivel político como responsables do Goberno local en relación ao futuro deste espazo natural protexido, DEFENDE O MONTE PITUCO agradécelles a atención e o tempo adicado, como DESAGRAVIO polo desprezo sistemático que este colectivo veciñal -que non é nin mellor nin peor que calquera outra asociación marinense- sufriu por parte do anterior rexedor municipal.

Se pola mañá pateara a estrada Cotorredondo-Castiñeiras-Cruz da Maceira cun calzado de tacón, quizais non moi propio para ese terreo (por máis que foran os zapatos cos que se moveu durante a campaña electoral), fíxonos caso e pola tarde subiu ao Pornedo cuns zapatos planos. Boa falta lle fixeron para subir pola pista forestal sen esbarar enriba dos pedrolos desprendidos que evidencian o mal estado deste vial; para poñerse a rente dos verquidos incontrolados que salpican o sendeiro; para pisar a terra batida polas rodas das motos e dos quads que converteron o Alto do Pornedo nun circuito ilegal de motorismo; para emprender o regreso dende o mirador baixando un camiño empinado e pedregoso. Para observar, en definitiva, cos seus propios ollos, o que DEFENDE O MONTE PITUCO vén sostendo dende hai case dous anos: que se trata dunha zona cun importante desnivel que faría INVIABLE a súa urbanización, que precisa actuacións de mellora urxentes a nivel ambiental e a nivel patrimonial para recuperar os espazos degradados e conservar os seus importantes e numerosos elementos arqueolóxicos.

Como anfitrións desta ansiada expedición institucional, cinco veciños do Caeiro, da Pena, dos Bravos e da Laxe, e un representante da comisión do proxecto de creación do Espazo Natural e Arqueolóxico dos Sete Camiños. Antes de iniciar o percorrido, DEFENDE O MONTE PITUCO presentoulle un detallado dossier de 25 páxinas con 10 puntos fundamentais:

1 ) A defensa que no Informe de Sostibilidade Ambiental do propio PXOM se fai a prol da conservación do Monte Pituco por máis que finalmente fora calificado como chan industrial, cun dossier de prensa que contiña, entre outras noticias, o pronunciamento da Autoridade Portuaria rexeitando esta zona como posible porto seco ou a posible intención por parte da Xunta de acometer un polígono industrial conxunto para Moaña e Marín; cun resume do informe topográfico que evidencia o dato incuestionable: que o 92% da superficie afectada ten máis do 15% de pendente e que o 57% dese terreo ten un desnivel superior ao 35%.

2 ) Un informe referente ao proxecto de creación do Espazo Natural e Arqueolóxico dos Sete Camiños como alternativa para o futuro do Monte Pituco, desenvolvendo o seu potencial forestal, cultural e turístico.

3 ) A lacra dos verquidos ilegais presentes no monte, con materiais contaminantes e inflamables que supoñen un enorme risco.

4 ) A presenza de cabalos maltratados con pexas e trancas nas súas extremidades.

5 ) A relación de mananciais catalogados que surten de auga para consumo doméstico e agrícola aos veciños da contorna; acuíferos que se perderían de forma irreversible en caso de que se revente o monte con sucesivas cargas de dinamita para explanar o terreo.

6 ) O estado deficiente que presentan os viais internos do monte, coas canalizacións de auga atascadas e co firme seriamente deteriorado.

7 ) As accións emprendidas para erradicar definitivamente o circuito irregular de motorismo que durante anos houbo no Alto do Pornedo.

8 ) A situación de vandalismo que deixou un rastro de pintadas en distintos bens do monte e desperfectos cuantiosos na área recreativa do Pornedo, onde a Comunidade de Montes de San Xulián se tería que facer cargo do seu mantemento.

9 ) As posibles medidas para evitar o abandono dos espazos de interese que ofrece o monte, como a área de lecer no arborado a carón da estrada Marín-Figueirido.

10 ) E darlle conta do labor de seguemento que DEFENDE O MONTE PITUCO fai de todo canto lle afecta a este espazo, tanto a través do blog como a través do perfil Monte Pituco e da páxina Salvemos o Monte Pituco en Facebook.

Seguidamente fíxose un percorrido circular pola zona, amosando sobre o terreo todo aquelo que previamente se expuxera: percorremos a pista; inspeccionamos a área recreativa do Pornedo onde lembramos a figura de Xan Montenegro pola súa defensa dun petroglifo que foi fatalmente sepultado polas obras da variante co consentimento da Comunidade de Montes; parámonos nos verquidos incontrolados de terra, cascallos, plásticos, madeiras, cartóns, cristais, chapas metálicas e demais lixo que abundan en distintos puntos do monte; percorremos o sendeiro que atravesa o Alto do Pornedo para apreciar o estado no que quedou por culpa das rodadas de motos e quads, comprobando como se rexenera pouco a pouco dende que os pilotos deixaron de frecuentar tanto este lugar; explicamos que representan os petroglifos do Pornedo e as medidas urxentes que se necesitan para evitar o seu estrago, facendo fincapé na lexislación en materia de Patrimonio; e contemplamos as marabillosas vistas de Marín e da ría dende o mirador natural do Pornedo.

…E que dixo María Ramallo? Cómpre matizar o que publicou a prensa local sobre esta visita da que DEFENDE O MONTE PITUCO, deliberadamente, non fixo ningunha publicidade. Tería sido exercicio de profesionalidade que os redactores desas informacións contactaran con este colectivo veciñal, quizais non tanto para contrastar a valoración da alcaldesa, senón para obter tamén a nosa impresión.

Como todo o mundo sabe, o PXOM está na súa recta final e non hai marcha atrás para reconsiderar novamente a calificación urbanística do Monte Pituco. Non é algo que se plantexe este colectivo, tendo en conta a necesidade de aprobalo. Iso non implica nin que o Monte Pituco se vaia urbanizar de inmediato, nin moito menos que cumpra as condicións para acoller un polígono industrial, posto que terían que ser -en teoría- os organismos competentes da Xunta os que emitan ese dictame. Na medida das súas posibilidades, DEFENDE O MONTE PITUCO ten avanzado todo o posible para evidenciar, ante as diversas Administracións, que este espazo natural protexido non reúne requisitos nin as garantías para esa instalación.

Máis aínda: A catalogación do Monte Pituco como solo empresarial é reversible ou irreversible? Cal é a vontade política actual do Goberno local tendo en conta o posicionamento que marcaron na pasada campaña electoral? Lembremos a ENTREVISTA de María Ramallo que publica a revista dos Populares de Marín este pasado mes de maio en plena campaña electoral:

-Nesta lexislatura houbo moitos debates sobre o parque industrial. O PP que pensa deste tema, cal é a súa proposta?

–No parque industrial APOSTAMOS POR PASTORIZA, e non se nos fixo nin caso. No Plan de Urbanismo VAI O PITUCO, pero NINGUÉN NOS TEN DITO SE SE PODE FACER desde o punto de vista técnico, económico, nin medioambiental; non quixeron apoiar un ESTUDO destas dúas zonas e hoxe teriamos avanzado moito.

Máis reflexións: Cantas áreas industriais se irían acometer en Marín ni futuro inmediato? Entre Pontevedra-Marín (Monte Pornedo) e Marín-Moaña (Cruz da Maceira-Pastoriza), o Concello e a Xunta van escoller unha ou pretenden urbanizar as dúas? Máis aínda: Cabe a posibilidade de que a Xunta, coa mediación ou non do Concello, obvie circunstancias irrefutables como o acusado desnivel do terreo e o seu grao de protección ambiental, e se plantexe abordar a industrialización do Pornedo pola vía da Lei de Acompañamento dos Orzamentos que permite destinar solo rústico a uso empresarial? E segue insistindo o Concello de Marín na ubicación da área loxística asociada ao porto malia que a Autoridade Portuaria xa rexeitou este emprazamento no ano 2000?

…Son interrogantes que quedaron flotando sobre o Monte Pornedo, posto que o Goberno local de Marín, coa súa alcaldesa á fronte, non son capaces de respostar neste momento, no que todo está en mans da Xunta. E máis aínda, do actual contexto dunha aguda crise económica.

Así pois, posto que as “palabras maiores” quedaron no aire, DEFENDE O MONTE PITUCO non queda de brazos cruzados e apela igualmente á colaboración do Concello para axudar a “poñerlle as pilas” a este monte: poñendo en valor os seus gravados rupestres, eliminando os escombros… pequenas accións cun custe mínimo que redundarían nun gran beneficio para o contorno e para os seus usuarios.

…E que dixo María Ramallo? (bis). Entende que á Comunidade de Montes de San Xulián lle corresponde asumir unha parte importante das posibles medidas que se puideran tomar. Entende que a Comunidade de Montes de San Xulián ten recursos económicos abondo para levalas a cabo. Comprometeuse a trasladarlle aos directivos todas estas necesidades para procurar que se IMPLIQUEN nas actuacións que se cheguen a facer. Pero, que grao de connivencia hai entre os responsables municipais e os da xunta rectora da Comunidade de Montes de San Xulián? Terá María Ramallo a altura de miras suficiente para abordar as demandas de DEFENDE O MONTE PITUCO dende un punto de vista obxectivo, valorando os beneficios que as nosas propostas repercuten na cidadanía, e invitando a Comunidade de Montes a ser partícipe dunha fronte común que favoreza a imaxe do Monte Pituco? Ou esa posible mediación sería tan só unha pose de cara á galería en caso de que Concello e Comunidade de Montes xa tiveran pactado de antemán o rexeitamento das propostas?

Dende logo, a realidade é que a alcaldesa e os concelleiros que a acompañaron DESCOÑECÍAN a existencia dos petroglifos do Pornedo. Tampouco sabían que a presenza de lixo na zona fora tan preocupante. E pareceron amosarse gratamente sorprendidos ante a panorámica paisaxística que hai dende o monte, o que Xan Montenegro consideraba “o balcón da ría”. Esta é a valoración de DEFENDE O MONTE PITUCO: abrir os ollos (ogallá que tamén a mente) do equipo de goberno para que sintan o que os veciños e veciñas sentimos por este monte, que non se pode “comprar” con promesas de cartos e postos de traballo.

Post-data: a fotografía publicada no Faro de Vigo non a fixo ningún Gustavo Santos, senón o concelleiro de parroquias, Pablo Novas, que foi cámara en ristre durante toda a visita.