DEFENDE O MONTE PITUCO (Pornedo)

O parque do Río Barosa -ou como di o profesor Adolfo Caamaño nun estudo sobre enclave, da Ría de Barosa- atópase no concello de Barro, a pouca distancia de Caldas de Reis, na estrada N-550. Ademais do valor natural e paisaxístico do curso fluvial, os escarpados saltos de auga, os enormes penedos e bolos graníticos, a flora de ribeira na que atopamos moitos loureiros e unha fauna na que chama a atención a presenza do lagarto arnal, destaca especialmente o patrimonio etnográfico e cultural, con 17 muíños, algúns deles restaurados pola escola-taller Camiño de Santiago-Barro.

Contabilizáronse ata 33 moas, das cales 31 foron construídas con pedra do país para moer millo ou centeo. Só dúas se destinaron á moenda de trigo porque a produción deste cereal na bisbarra era escasa e porque a pedra requerida para esta tarefa tíñana que importar de Francia, como recolle a investigación de Caamaño.

Atopamos unha parte do roteiro desbrozado para facilitar o tránsito dos numerosos visitantes que se achegan ata esta paraxe, especialmente na tempada estival, cando as altas temperaturas fan que moitos bañistas elixan esta contorna para refrescarse nas súas pozas e repoñer folgos nos muíños habilitados como bares e restaurantes.

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Na parede dun deles unha placa recorda que neste espazo produciuse unha das batallas da guerra de independencia en 1809 contra os franceses, na que o batallón de Benito Godoy Araújo combateu contra unha carruaxe do Mariscal Soult.

Os coñecedores da zona fan unha división do Barosa entre Ría de Arriba e Ría de Abaixo.

No primeiro treito, con menos pendente, hai catalogados nove muíños:

-Muíño de Moldes ou de Cousido

-Muíño dos Rapaces

-Muíño de Pepa Eirín e Xosé Constenla

-Muíño da Loureira

-Muíño de Alba

-Muíño de Culleres ou Casal

-Muíño de Neto ou do Xordo

-Muíño de Palomo

-Muíño de Herdeiros da Noviña ou de Rego

Muíños do Río Barosa, Barro

Muíños do Río Barosa, Barro

Muíños do Río Barosa, Barro

Muíños do Río Barosa, Barro

Muíños do Río Barosa, Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Na segunda parte do roteiro son sete as edificacións:

-Muíño de Cordo

-Muíño de Belén ou dos Cheda

-Muíño do Xastre

-Muíño de Cancela

-Muíño de Cancela de maquía

-Muíño de Oubiña ou de Abaixo

-Muíño pequeño de Abaixo

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Muíños do Río Barosa, en Barro

Ogallá o traballo de restauración dos muíños tivera continuidade para poder restaurar as edificacións que se atopan na parte máis agreste do roteiro. Aínda que a maioría xa carecen de tellado, as estruturas semellan sólidas e robustas; sinal de que foron construídas a conciencia, malia as dificultades da orografía.

Paga a pena coñecer esta paraxe, non só como alternativa de baño ás praias masificadas, senón tamén pola importancia de afondar nunha parte importante da historia e da cultura do medio rural tradicional, derivada do cultivo de gramíneas, a produción de fariña e a elaboración do pan.

[Fonte: estudo do profesor Adolfo Caamaño]